El-Cezeri

Cizreli büyük mucit... Bilgisayarların temellerini atan alim, fen ve teknik adamı... Robot, saatler, su makineleri, şifreli kilitler, şifreli kasalar, termos, otomatik çocuk oyuncakları gibi 60 makine mucidi ve dünyanın ilk sibernetik bilginidir. Tam ismi, Cizreli Ebul-iz ya da Avrupanın bildiği ismiyle El Cezeri / Al Jazari olan bu mucit, iş mühendisi, zanaatkar ve sanatçıdır. Matematikçi ve astronom Türk bilgini, bundan 800 küsür yıl önce (1136-1206) yılları arasında yaşamıştır. 1183 yılında başlayıp 25 yıl süren icatlar katoloğunu o zamanlar resmî dil olan Arapça ile yazmıştır. Cizreli, bütün icatlarını Leonardo'dan çok daha önce yapmış ve kitaplaştırmıştır. En ünlü eseri Maharetli Mekanik Cihazların Bilgisini İçeren Kitaptır. Bu kitabın üç nüshası kütüphanelerimizin depolarında 800 yıl saklanmıştır. Ancak, geç de olsa Avrupalılar tarafından yine de bizden önce keşfedilir. Otomatik makineler tarihinde çağın doruğuna erişmiş büyük Mühendis İbni Razzaz Cesari adıyla saygıyla anılır. Sibernetik alanın en büyük dâhisi kabul edilen; fizikçi, robot ve matriks ustası bilim insanı El Cezeri yine Cizrede ölmüştür.