Küçük Kahraman

Bu küçük kitapla, Dostoyevski'nin bütün hikâyelerinin çevirisini tamamlamış oluyoruz. Öncekiler gibi Dostoyevski'nin hayatının farklı kesitlerine ait hikâyeler bunlar. Böyle küçük bir kitapla, yazarın fikirlerinin izini takip etmek güçtür elbette, ama gene de okura bir fikir verebilir. İlk hikâye, "Polzunkov" 1848 tarihli. Demek ki Dostoyevski bu sırada henüz 27 yaşında, ama çağının büyük edebiyat eleştirmenlerinin ilgiyle izledikleri, son derece yetenekli bir yazar. Büyük romanları yok henüz, ama benzersiz hikâyeleri ve novellaları var. Ertesi yıl Petropavlovsk hapishanesinde, ilkin verilecek hükmü, sonra da idam cezasının infazını bekleyerek geçecek. Küçük Kahraman, işte bu günlerin hikâyesi. İnfazı onaylanmış bir adam için şaşılacak derecede hayat dolu bir hikâye bu. Manganın karşısına dikileceği günleri sayarken, kardeşine şu satırları yazabilecek kadar bağlanmış hayata: "Boş yere zaman kaybetmeyeceğim; üç novella ile iki roman düşündüm, birini şimdi yazıyorum." Şimdi yazıyorum dediği, Küçük Kahraman. "İsa'nın Noel Çamındaki Oğlan," "Asırlık" ve "Mujik Marey" ölümünden bir yıl önce yazılmış eserler. Bunların üslubunun ve anlatımının daha rafine oluşları dikkatinizi çekecektir. Ortak özellikleri ise, bana sorarsanız, derin bir halk sevgisi. Tanımadığı bir çocuğun, görmediği bir kocakarının, adeta yüzyıllık bir hatıradan çıkagelen bir mujiğin hikâyeleri olmaları sanırım. Acı bir tat bırakacak zihninizde. HY