Bir Genç Kızın Öyküsü

Bir Genç Kızın Öyküsü, adının da ima ettiği üzere, kadının kurtuluşunu odak noktasına alıyordu. Çernişevskiy'de bu kurtuluş, 'yeni insan' mefhumunun merkezinde bulunuyordu ve Ne Yapmalı'da bütün o kahraman çeşitliliği içinde olay örgüsünün Vera Pavlovna etrafında kurulmuş olması bunun kanıtıydı. Yalnız bu kez yazar, kahraman Lizaveta Arsenyevna, kısaca Liza aracılığıyla, yeni insanının doğuşunu, Vera Pavlovna'dan bütünüyle zıt koşullar içinde ele almıştı. Çernişevskiy'in yeni insanı oluşturacak ilkeler ya da 'yalın ahlak' üzerine görüşü, deyim yerindeyse, içgüdülerden toplumsal düzleme taşınır. Çok açık; geleneksel ahlakın despotizmi yalnızca bireyleri baskı altında tutmasında değil, bazı hazları, en başta cinselliği de gasp etmiş, bir ödül gibi yedeğinde tutuyor olmasındadır. Dolayısıyla, yeni insanın yeni ilkeleri, yeni düzenin ilişkileri, yalnızca 'keşiş' gibi bu hazları reddetmekle bulunamaz. Bu hazlar, geleneksel ahlakın insafından, kapattığı karanlık bodrumundan kurtarılmalıdır. Çernişevskiy, bu vurgusuyla, Ne Yapmalı'da eleştirmenlerin Rahmetov'a biçtiği 'asketik', 'çileci' gömleğini yırtmak ister gibidir. -Barış Zeren-