Azerbaycan Safevi Devleti (16. Yüzyıl)

Şark'ın kudretli devletlerinden olan Safevî İmparatorluğunun tarihi Azerbaycan halkının tarihi ve etnik bütünleşme süreciyle doğrudan ilgilidir. Bu devletin ortaya çıkmasıyla Azerbaycan'ın güney ve kuzey toprakları nispeten merkezileşmiş devlet çatısı altında bir araya getirilirken Azerbaycan Türklerinin siyasi, ekonomik, kültürel ve etnik bütünleşmesi açısından önemli bir altyapı oluşmuştur. Böylelikle Azerbaycan Türkleri 16. yüzyılda, dağınık feodalite düzenin ardından yeniden bütüncül devlet yapısına kavuşmuş, ekonomik ve kültürel alanda belli bir ilerleme sağlamışlardır. Oktay Efendiyev'in bu değerli çalışması Şark ve Avrupa kaynaklarının titizlikle incelenerek değerlendirilmesi sonucunda ortaya çıkmış kıymetli bir eserdir. Bu eser, ayrıca Osmanlı-Safevî savaşları üzerinden spekülasyon yaparak kısır bakış açısıyla şekillenen sözde değerlendirmelere, gereksiz tartışma ve bağnazlığa karşı verilen sağlam bilimsel ve tutarlı bir cevaptır. Yazara göre Osmanlı-Safevî savaşları iki kardeş Türk halkı (Osmanlı ve Azerbaycan Türklerinin) arasında yaşanan düşmanlıktan ziyade bu devletlerinin egemen sınıfları arasındaki ekonomik ve siyasi çıkar çatışmasının bir sonucudur. Kitap Safevî Devletinin sosyal ve bürokratik yapısı, saray entrikaları, taht kavgaları, aynı zamanda Safevî-Osmanlı ilişkilerinin arka planını objektif şekilde ele alan önemli bir kılavuz niteliğindedir.