İblis ve Çingeneler

Puşkin'den sonra Rus edebiyatının en önemli kilometre taşı olarak görülen Mihail Yuryeviç Lermontov (1814-1841) günümüzde “Zamanımızın Bir Kahramanı” (1840) romanıyla akıllarda yer etmiştir. Aslında tıpkı gerçek hayattaki kahramanı Puşkin gibi, 27 yıllık kısa hayatı katil olmamak için silahını havaya sıktığı bir düelloda son bulan Lermontov'un her anı edebiyatla ve şiirle doluydu. Zaman zaman otoriteleri rahatsız eden ve bu nedenle başına türlü dertler açan şair, cesur tarzıyla her dönemde adından söz ettirmeyi başarmıştır. Kimi zaman sadece bir “Puşkin taklitçisi” olarak nitelenen Lermontov, asıl şahaserini bu iddiaları kendine has alaycılığıyla selamlayarak okuyucunun beğenisine sunmuştur: İblis (1837). Bu uzun şiir anlatısındaki İblis'in, Puşkin'in Eugene Onegin'deki İblis'inden önemli bir farkı vardır. Lermontov'un şeytanı daha kibirli, romantik ve kesinlikle felsefi yeni bir şeytan sürümüdür! Kitapta yer alan bir başka hikâye, okuyucuyu İblis şiirindeki kötülüğün nedenlerini daha yakın bir yüzyılda zihnen tamamlamaya davet eden Puşkin eseri “Çingeneler”dir. “Tanrı'nın özgür çocukları” olarak nitelenen çingenelerin hiç istemeseler bile kötülükle buluşmasını canlı bir dille aktaran Çingeneler, sarsıcı yalınlığıyla okuyucuyu üzerinde düşündürmeyi başaracak bir eserdir.