Hanlıktan Çarlığa Bulgar Türkleri Tarihi

Onogurlar başta olmak üzere bazı Ogur boyları ile Hun bakiyelerinin tarihi süreç içerisinde bir araya gelmeleriyle Bulgar adıyla anılan Türk zümresi oluşmuştur. Bulgar Türkleri tarihi süreçte farklı sahalarda üç ayrı devlet vücuda getirmişlerdir. Bunlar, Kubrat'ın kurduğu Büyük Bulgar Devleti ile onun ölümünden sonra dahili ve harici şartların etkisiyle oğulları etrafında tesis edilen İtil ve Tuna Bulgar devletleri olmuştur. Özellikle IX. asrın sonlarına kadar devlet olarak Türk kimliği ve vasfını devam ettiren Tuna Bulgar Devleti bu zamandan sonra çeşitli sebepler sonucunda din, kültür, devlet anlayışı ve dil yönünden farklı bir kimliğe bürünmüş, etnik olarak da Slavlaşarak Türk vasfını kaybetmiştir. Bulgarlar elde ettikleri siyasi ve askeri güç, sahip oldukları iktisadi zenginlik, kontrol ettikleri stratejik yollar, hayat tarzları, kurdukları şehirler ile Türk tarihi açısından olduğu kadar Bizans Tarihi için de büyük önem taşımışlardır. Özellikle ortaya koydukları eserlerle Doğu Avrupa Türklüğü ile Türkistan Türklüğü arasında etnik, tarihi ve kültürel bağların kurulmasında müşahhas örnek olmuşlardır. Oluşum ve Türklüklerini kaybediş süreçleriyle adeta bir tarih laboratuvarı fonksiyonu icra etmişlerdir.