Uygarlık Yargılanıyor

Batının İslâm dünyası üzerine bu yoğun saldırıları, iki uygarlığı günümüzde yeniden karşı karşıya getirdi. Görülecektir ki bu, Batı uygarlığının, bütün insanlığın büyük bir toplum olarak birleştirilmesini ve modern Batı tekniğini kullanabildiğimiz yerdeki, gökteki, denizdeki herşeyin denetimini isteyen büyük hırsının bir parçasıdır. Batının bugün İslâm’a yaptığını İslâm da sırasıyla, hâlâ canlı olan Ortodoks Hristiyan, Hint, Uzakdoğu uygarlıklarına ve tropik Afrika’da köşelerine çekilmiş ilkel toplumlara yapmakta... Onun için İslâm ve Batının çağdaş karşılaşması, geçmişteki ilişkilerinden yalnızca daha canlı ve içten olmakla kalmamış; Batılı adamın dünyayı «Batılılaştırma» eylemini açığa çıkaran bir olay olmuştur -iki dünya savaşını görmüş bir kuşağın tarihinde-, bu gerçekten en ilginç ve en önemli olaylardan sayılmalı. Bu yüzden İslâm bir kez daha Batıyla karşılaşıyor. Ne var ki bu kez kozlar, Haçlı Seferlerinin en kritik dönemlerindekinden daha çok aleyhinde; çünkü çağdaş Batı, ona karşı yalnızca silâh yönünden değil aynı zamanda silâh sanayiinin son derece bağlı olduğu ekonomik yaşam biçimi konusunda da ve hepsinin üstünde ruhsal kültürde -uygarlık denilen ve kendi kendine dışa dönük ürünleri yaratan ve besleyen o derûnî güçte- de üstün. Arnold J. Toynbee