Turnacıbaşılık; Yeniçeri Ocağı'nın 68. Ortası

Turna yetiştirmekten devşirme memurluğuna, Yeniçeri kumandanlığından kaptan-ı deryalığa kadar giden yol, Osmanlı devlet ve teşkilât hayatında izah edilmesi kolay olmayan bir süreçtir. Bu zorlu yol, askerî, ekonomik, sosyal ve idarî pek çok dinamiğin kaçınılmaz bir biçimde etkili olduğu, bunun sonucunda devletin tüm müesseselerinin değişen şartlara uygun olarak düzenlemelerden geçirildiği, her tabakayı derinden etkileyen sıkıntılı dönemlerin ürünüdür. Kuşkusuz bunlar içinde en çok bu etkilere maruz kalanlar askerî müesseselerdir. Osmanlı askerî teşkilâtı içerisinde ordunun önemli bir gücü olan Yeniçeri Ocağı da zamanın şartlarına göre yapısal değişimler geçirmiştir. Ocak, kuruluş aşamasından itibaren kaldırıldığı tarih olan 1826'ya kadar kendi bünyesi içinde yaptığı uyarlamalarla kendisini bu zorunlu değişime adapte etmeye çalışmıştır. Şimdiye kadar yapılan çalışmalar, bu değişimi ve dönüşümü genellikle dış etkenlerden yola çıkarak izah etmeye çalışmışlardır. Bu izahlar bize genel bir çerçeve çizer, fakat özelde neler olduğu hakkında yeterli fikir vermez. Turnacıbaşı özelinde bir ocak subayının izinden yola çıkarak değişimi takip etmek, belki de bu genel çerçevenin çizilmesini kolaylaştıracak ve izahını da...