Muhtasar Tevessül / Necîb Efendi'nin Kasîde-i Bürde Şerhi; İnceleme-Tevessül'le Karşılaştırma-Metin

İslam'ı seçmiş milletlerin edebiyatlarında Hz. Muhammed'le ilgili edebî türler oldukça önem arz etmektedir. Bu çerçevede Hz. Peygamber'in doğumunu, hayatını, vasıflarını, mucizelerini konu edinen pek çok edebî tür bulunmaktadır. Kasîde-i Bürde de Hz. Peygamber'e yazılmış na‘t türünde bir manzumedir. Mısır'da doğan Bûsîrî, Kasîde-i Bürde adıyla meşhur olmuş kasîdesini Arapça olarak kaleme almıştır. Bu kasîde söyleyiş güzelliği, ifade gücü sayesinde şöhret bulmuş, pek çok millet tarafından kendi dillerine tercüme edilmiştir. Türk edebiyatında da Kasîde-i Bürde'nin manzum ve mensur birçok tercümesi yapılmış, şerhi yazılmıştır. Bu çalışmada, Necîb Efendi tarafından yazılan Muhtasar Tevessül adlı eser ele alınmıştır. Muhtasar Tevessül, Mehmed Mekkî Efendi'nin Tevessül adlı şerhinin ihtisar edilmiş, kısaltılmış şeklidir. Çalışmanın giriş kısmında, Türk edebiyatında na‘t türü ve Kasîde-i Bürde'nin Türk edebiyatındaki yeri hakkında bilgi verilmiştir. Ardından Mehmed Mekkî Efendi'nin ve Necîb Efendi'nin hayatı ve eserleri ele alınmıştır. Çalışmanın ikinci bölümünde, Türk edebiyatında Kasîde-i Bürde'ye yapılan şerhler anlatılmış, Mekkî Efendi'nin ve Necîb Efendi'nin şerh metotları incelenmiş; Tevessül'le Muhtasar Tevessül'ün mukayesesi örnekler üzerinden yapılmaya çalışılmıştır. Üçüncü bölümde ise Muhtasar Tevessül'ün metni verilmiştir. Her bölümde konuyla ilgili görseller yer almaktadır. Bu çalışma ile Türk edebiyatında Kasîde-i Bürde'ye yazılmış şerhlerden biri daha gün yüzüne çıkarılmaya çalışılmıştır.