Sırtlan

Cemal Hurşid'in 1923'te yayımlanan Sırtlan adlı eseri, “Çevrim” dizisinin ikinci kitabı. Yazarın hayatı ve edebî kişiliği hakkında, edebiyat tarihlerinde hiçbir bilgi bulunmuyor; tam anlamıyla unutulmuş bir yazar Cemal Hurşid. Onun taşrada (Sinop) basılan Sırtlan'ında, bir taşra hikâyesi anlatılıyor. Yazar, kitabındaki hikâyeyi, tesadüflerin hayatı nasıl yönlendirdiğini görmek için kurguladığını belirtiyor. Bununla birlikte, anlatılan hikâyenin taşrada meydana gelmiş bir olayla ilişkili olduğu izlenimi de ediniliyor. Bu yönüyle Sırtlan, gerçeğe bağlı bir hikâye olduğu kadar ikna edici bir gerçekçiliği de bulunan bir metin. Romana yansıyan en önemli duygu durumu taşra sıkıntısı. Anadolu'nun küçük bir kasabasına dışarıdan gelen memurlar ve ticaret erbabı bu sıkıntıyı yenmek için çeşitli eğence meclisleri düzenler. Taşra sıkıntısı, hem romanın başlarında aktarılan haz ve keyif veren eğlencelerin hem de romanın sonlarında meydana gelen felaketlerin kaynağıdır. Yüz yıl sonra okurun karşısına yeniden çıkarılan Sırtlan, 20. yüzyılın ilk çeyreğindeki taşra hayatından sunulan bir kesitle olduğu kadar hikâyesiyle de dikkat çekici bir kitap.