Selçuklu Mimarisi Üzerine; Orhan Cezmi Tuncer İle Söyleşi

En gizemli sanılanın bilgisi ya da bilinmezliginin gizemi ancak ideal sekiller ve kavramlarla gözümüzde, zihnimizde canlanır. Geometri bu ideallerin sekli, etik de içerigidir. Güzel ve iyi olanın neligi bir yandan sekil ve kavramların dili ideal olanın sırrını çözmeye yeltendikçe diger yandan ideal olanın içerigi kendini sekil ve kavramlarda göstermeye basladıkça anlasılır. Içinde olus hâlindeki iyi ile tamamlanmıs güzelin birlikteligini hissedenler, olur ki Yüce degerin bir görüngüsü olan sanatı temasa ederek, ona öykünerek alçak gönüllü bir ifade zenginligine ve ruh erginligine yaklasabilir. Iste bu nedenle, estetigin bir yönü etik olanda, etigin bir yönü estetik olanda kendine gizemli bir ifade olanagı saglamaktadır. Çünkü güzel olanın yasatılması iyi bir insan eylemidir. Geometrinin, zaman zaman, bilimler dünyasının ögretici kurulugundan kurtularak güzellikler dünyasında kendini göstermesi onun bilimselligine halel düsürmeyecegi gibi, güzelligin estetik niteligi de geometri ile arz-ı endam ederken kendinden bir sey kaybetmeyecektir. Olsa olsa bu bulusmalar sanat ve mimarlık tarihinin sahitliginde kıskanılacak estetik görünümler olarak gelecege kalacak; görkemin tarihi olacaktır.