Marifetname

“MÂRİFETNÂME”, Erzurumlu İbrahim Hakkı Hazretleri'nin ansiklopedik mahiyetteki eseridir. 1703 (H. 1115) yılında Hasankale'de doğan İbrahim Hakkı Hazretleri, zamanının Arap ve Türk âlimleriyle tanışmış ve İstanbul'da saray âlimleriyle görüşerek birçok mevzularda geniş bilgi sâhibi olmuştur. Aynı zamanda Şeyh İsmâil Fakirullah Tillovi'ye intisâb ederek O'nun halifesi olmuştur. Şeyhini ve O'nunla olan münasebetlerini eserinin son bölümünde anlatır. 1780 (H. 1194) yılında vefât eden bu büyük âlim, şeyhinin ayak ucuna gömülmüştür. Rahmetullâhi aleyh. “Mârifetnâme”, Doğu ve Batı dillerine çevrilmiş ve her devirde ilgi görmüş bir eserdir. Ancak ansiklopedik olması sebebiyle astronomi, matematik, anatomi ilimleriyle ilgili bölümlerdeki birçok bilginin bugün eskidiği, bu mevzularda daha ayrıntılı ve güncel eserlerin yazıldığı bilinen bir gerçektir. Bu husus gözönüne alınarak, bu mevzulardaki mâlûmat üzerinde fazla durulmayarak, özellikle tasavvuf ve benzeri dinî mevzulardaki bilgiler olduğu gibi aktarılmaya çalışılmıştır. Böylece eser, gereksiz bir bilgi yığını olmaktan ziyâde, her an başvurulabilecek bir kaynak kitap haline getirilmiştir. Sadeleştirmede “Matbaa-i Âmire” baskısı esas alınmış ve Hazret'in üslûbu mümkün olduğu kadar bozulmamaya çalışılmıştır. Daha önce yapılmış olan sadeleştirmelerin bir kısmında eserle ilgili olmayan bilgiler karıştırılmış, bir kısmında da dinî mevzulardaki mâlûmat eksik bırakılmıştır. Takdim ettiğimiz bu sadeleştirme, bütün bu eksiklikleri ve külfetleri ortadan kaldırmış ve eserin pratik ve kullanışlı hale gelmesini sağlamıştır. Aynı zamanda “madde” başları da küçük başlıklara dönüştürülerek eser daha da pratik hâle getirmeye çalışılmıştır.