Hakk’ın Zaferleri;(İsmail Hakkı İzmirli İle Şeyh Saffet Efendi Arasında Cereyan Eden Bir İlmi Tartışma ve Hikayesi)

İzmirli İsmail Hakkı ile Şeyh Saffet Efendi arasındaki tartışma biri (İzmirli İsmail Hakkı) Darü'l-Hikmeti'l-İslâmiyye üyesi, diğeri (Şeyh Saffet Efendi) ise Tetkik-i Mesahif-i Şerif ve Müellefât-ı Şer'iyye Meclisi reisi iken ortaya çıkmıştır. İzmirli, Cerîde-i İlmiyye'de yayımlanan Gazzalî'ye dair bir makalede (sene 5, sy. 53, 15 Cemâziye'l-evvel 1338) “Îzah” başlığı ile düştüğü bir dipnotta “ahlâk ve tasavvuf kitaplarında hadis diye zikredilen sözlerin hadis değil, büyüklerin ve mutasavvıfların sözleri olduğunu” ileri sürmüş, İhyâ'da geçen “İnsanlar uykudadır, ölünce uyanırlar.” rivayetini örnek göstermiştir. Bunun üzerine Saffet Efendi başında bulunduğu kurum adına “İstîzâh” başlığı ile bir yazı yazıp İzmirli'den açıklama talep etmiştir (23 Cemâziye'l-evvel 1338). Söz konusu talebinde “ahlâk ve tasavvuf kitaplarında hadis diye geçen rivayetlerin hadis olmadığı, aksine din büyüklerinin ve mutasavvıfların sözleri olduğu hükm-i umûmîsine nasıl ulaştığını ispat etmesini” istemiştir. Bu eser farklı alanlarda uzman iki Osmanlı aliminin birbirleri ile ilmî ve akademik tartışma yapmasının düzeyini gösteren bir örnektir.