Aşk Kaderdir;"Bir Muammadır Aşk"

Endülüs'ün en büyük âlimlerinden, İbn-i Hazm, "Kalbler Allah'ın elindedir" ayetinden yola çıkarak aşkın kader olduğunu kabul eder. Divan edebiyatının en büyük şairlerinden olan Fuzuli de aşkın kader olduğuna inananlardandır. Aşkından mübtelalığımı ayb eden sanır Kim olmak ihtiyar iledir mübtelâ sana. (Fuzuli) Anlamı: Aşkına olan bağımlılığımı ayıplayan, Sana bağımlı olmayı insanın kendi elinde sanır. Osmanlı Divan Edebiyatı'nda şiire biçim ve içerik açısından birçok yenilik getiren ve yaşarken "Sultanü'ş Şuârâ" (şairler sultanı) unvanını alan Baki de aşkın bir kader olduğuna inananlardandır. Dört padişah görmüştür. Anadolu ve Rumeli kazaskerliğinde de bulun- muş olan Baki, Mekke ve Medine kadılığı da yapmıştır. Kazâ-yı âsumâniden sakınmak, Sûd-mend olmaz Rızadur çaresi aşkun, görünmez bir belâ ancak. (Baki) Anlamı: Aşk görünmez bir bela olduğu için; bunun çaresi, razı olmaktan ibarettir. Gökyüzünden yıldırım gibi inen kazadan sakınmanın ne faydası var?