İbtal-i Mezheb-i Maddiyyun; Materyalist Öğretinin İptali

Düşünce geleneğimizde daha çok Ludwig (Louis) Büchner (1824 - 1899) ismi ve onun meşhur kitabı Madde ve Kuvvet (Kraft und Stoff, 1855) ile anılan vülgermateryalizmin Osmanlı - İslam kültür dünyasına girişine yol açtığı tartışmalara tanıklık eden felsefi metinleri bütüncül ve sistematik bir ilgiyle gündeme taşımak, başından beri Osmanlı Felsefe Çalışmaları dizisinin programında yer alıyordu. İsmail Ferid'in 1895'te İzmir'de yayınlanan, doğrudan Büchner'in Madde ve Kuvvet'inin bir reddiyesini içeren İbtal-i Mezheb-i Maddiyyun başlıklı eseri bu metinler arasında farklı bir yer işgal ediyor. Eser, Büchner'in doğa bilimlerinin bulgularına dayansa da bilimsel araştırmanın sınırları dışına taşan metabilimsel, metafiziksel argümanlarını cedel üslubuyla çürütmeye çalışırken modern bilimin sonuçlarını metafiziğin spekülatif argümanları düzeyinde ele alan tartışmalı eleştirel kalıbıyla dikkat çekiyor. (Sunuş'tan)