Hayim ile Artem

Kâhin; işlek zekâlı, sivri kafalı; kuru ve sarı yüzlü, ufak tefek bir Yahudi idi. Yahudi'nin adı Hayim Harun Purviç idi. Talihin ezdiği insanlar arasında yaşıyordu. Herkesçe tanınıyor ve aynı zamanda da herkes tarafından hor görülüyordu. Malını satıyor, korkudan titriyor ve gülümsüyordu. İşini Şikan'da, şehrin kimsesizleri ve kılıksızları ile dolu, cemiyet artıklarının yerleştiği bu mahallede görürdü. Ömründe bir defa talihinin ona gülme sırası Artem ile gelmişti. Maksim Gorki, nakliyecilik yapan babasını 5 yaşındayken kaybeder ve annesi yeniden evlenince doğum yeri olan Ninji Novgorod'a döner. 11 yaşında tamamen öksüz kalır, anneannesi ve büyük babası tarafından Ninji Novgorod'da büyütülür. Gorki yalnızca birkaç ay okula gidebilmiştir. 8 yaşında çalışmaya başlar, bu sayede Rus işçi sınıfının yaşamını yakından tanır. Bir gemide bulaşıkçılık yaparken okuma merakı sarar. İlk gençlik yıllarını Kazan'da geçiren Gorki, Aralık 1887'de intihar girişiminde bulunur. Sonraki 5 yıl boyunca değişik işlerde çalışarak, daha sonra yazılarında kullanacağı pek çok izlenimi edindiği büyük Rusya turuna çıkar. Gorki'nin daha sonra eserlerinde görülen güçlü betimlemeler ne kadar keskin bir gözlemci olduğunu gösterecektir.