Grundrisse İçin Analitik Notlar

İnsan moral bir varlık ve moral bir değer olabildiğinde yaratıcı olabilir. Siyaset ve sanatta ideal üretebilenler, korkuyu sonuna kadar aşabilenlerdir. Hem de tüm boyutlarda! Asıl zorluk, para ilişkisinde bunu yapabilmekte. Çünkü yalnızca para ile taçlanma, ters duygu ve duyarlılıkları geliştiriyor ve diğer karşıt olan iki durumun duyarlılık enerjisini tüketiyor. İnsan kendinde ve kendi iradesiyle pozitif niteliklerini öne çıkararak, yeni bir toplum biçimi yaratmaya soyunduğu oranda sanatçı olacak. Ve böyle bir toplum biçimini kurmayı başardığında ki bu çekirdek anlamda kendi nefsinde başarılmalı önce yeni toplum biçiminin baskın insan tipi sanatçı insan olacak. Bu başarılmadıktan sonra, hiç kimse, bir kopuş anlamında yeni bir toplum biçimi yarattığını sanmasın. İnsanı güden eğilimleridir ama eğilimlerinide güdebilmeyi başarmalıdır. İşte o zaman farklı anlamda bir özgürleşmeye ulaşacaktır.