Gemibaş Figürleri; Mustafa Gürbüz Beydiz

Gemibaş figürlerinin ilk ne zaman ve hangi coğrafyada kullanılmaya başlandığıyla ilgili henüz net bir cevap vermek olanaksızdır. Bunun nedeni gemibaş figürlerinin genelde organik malzemeden yapılmış olmasıdır ve özellikle tarihi batıklarda çok fazla korunamamasından kaynaklanmaktadır. Eldeki arkeolojik bulgular dönem eserlerindeki çizimlere dayanmaktadır. Gemibaş figürleri, kültsel sembollerdir. Denizcilerin koruyucusudur, engin denizlerde gemicilere yol gösterendir ve düşmanlara korku verendir. Bu özelliklerinden dolayı deniz toplumları tarafından inançları çerçevesinde gemilerinde kullanılmıştır. Apotropeik anlamda zoomorfik olanlar yanında özellikle XIX. yüzyılda antropomorfik yapılanlar önemli bir grubu oluşturmaktadır. Fonksiyonel özellikleri bulunmaz ancak gemilerin ruhunu yansıtırlar. Gemibaş figürleri, İslam ve Hristiyan dünyasına ait çeşitli ikonografik çizimlerde, gravürlerde, tablolarda ve minyatürlerde de karşımıza çıkmaktadır. İncelenen örnekler kronolojik sistemde hikâyesi ile birlikte okuyucuya sunulmuştur. Böylece gemibaş figürlerinin farklı milletlerdeki gelişim, değişim çizgisi karşılaştırmalı olarak takip edilebilmektedir. Bu açıdan bugüne kadar konuyla ilgili yazılmış kitaplardan farklılık göstermektedir. Aynı zamanda bu araştırma ile çoğu bilgi güncellenmiştir. Yazar tarafından İtalya'da Museo Storico Navale di Venezia ile Ship Pavilion; Cenova Galata Museo del Mare; Trieste Museo del Mare; Museo Tecnico Navale di La Spezia; Milano Museo Nazionale della Scienza e della Tecnologia "Leonardo da Vinci"; İsveç Stockholm Vasa Museum, Sjöhistoriska Museum; Hollanda Amsterdam Scheepvaartmuseum; İspanya Museu Marítim de Barcelona; Portekiz Museu de Marinha Lisbon ve İstanbul Deniz Müzesi ziyaret edilmiş, burada sergilenen gemibaş figürleri gözlemlenmiş, müze bilgileri ve diğer literatür araştırmalarıyla desteklenen bulgular araştırmaya eklenmiştir. Deniz kültürü ve mitolojisi hakkında renkli ve zevkli bilgilere erişebileceğiniz bu kitap ile artık gemilere farklı bir gözle bakacaksınız.