İsmail Gaspıralı; Unutturulan Türkçü, İslamcı, Modernist

Gaspıralının fikir ve faaliyetleri hiç şüphesiz Kırım başta olmak üzere Rusya Türkleri arasında etkili olmuş, Tercüman gazetesinin yalnız Rusya içinde de¬ğil, başta Türklerin yaşadığı Osmanlı Devleti olmak üzere diğer ülkelerde de yayılması onun görüşlerinin genelde bü¬tün Türk aydınları tarafından tanınmasına sebep olmuştur. Çoğu didaktik anlamda bir hayli hikâye, roman, fikir yazıları ve kitapları kaleme alan Gaspıralı, Usul-ü Cedit faaliyetleriyle de Rusya Müslümanlarının eğitim kurumlarının modernleştirilmesine çabalamıştır. Ka¬dın haklarına verdiği önemi yazdığı hikâyelerde de göstermiş ve Âlem-i Nisvan (Kadınlar Dünyası) adıyla bir kadın dergisi çıkarmıştır. Rusyadaki Türklerin politik hayatı ile de yakından ilgilenen Gaspıralı, Rusya Türklerinin I. II. ve III. Toplantılarının (1905-1906) çalış¬malarına katılmış ve Müslümanların siyasi organı olan Müslüman İttifakı adlı partinin kurulmasına katkıda bulunmuştur. Bu kitapta, dilde, fikirde, işte birlik ilkesi ile Türk Dünyasını kucaklayan fikir adamı İsmail Gaspıralı bütün yönleriyle okuyucuya tanıtılmaya çalışılmıştır.