Casustur Casus;Mustafa Sagir ve Diğerleri

Milli Mücadele dönemi askeri ve siyasi mücadelenin yanı sıra, casusların ve casusluk faaliyetlerinin yoğunlaştığı bir devre olmuştu. Mustafa Kemal Atatürk ve arkadaşları hakkındaki idam fermanları, torbalar dolusu şeyhülislam fetvası casuslar tarafından dağıtılmıştı. İngiliz istihbaratının örgütlediği casusluk faaliyetinin amaçları arasında, ulusun iradesini yansıtan Meclis ve Ankara'daki siyasal faaliyetler, Türk ordusunun stratejisi ve planları hakkında bilgi toplamak önemli bir yer tutuyordu. Hiç değişmeyen bir diğer önemli gündem maddesi ise istiklal mücadelesinin beyni ve kalbi olan Mustafa Kemal Paşa'yı bir suikastla ortadan kaldırma imkânlarını araştırmaktı. Hint Müslümanı kimliğinden dolayı şüphe çekmeyeceği düşünülerek görevlendirilen Mustafa Sagir, Ankara'ya bu amaçla gönderilmiş İngiliz casusları içinde belki de en dikkat çekicisiydi. En yüksek makamlarla, hatta bizzat Mustafa Kemal Paşa ile görüşme olanağı bulmuştu. O sırada Ankara'da Anadolu'da Yenigün gazetesini çıkaran Yunus Nadi Bey, Mustafa Kemal Paşa'ya Mustafa Sagir hakkında ne düşündüğünü sorunca, Paşa kısık sesle “Casustur casus” demişti. Prof. Dr. Sabahattin Özel, Casustur Casus. Mustafa Sagir ve Diğerleri'nde Milli Mücadele'nin bu az bilinen yönünü, İstanbul ve Anadolu'daki İngiliz casusluk faaliyetlerini ve Mustafa Sagir'in İstanbul'dan başlayıp Ankara'da noktalanan yolculuğunu dönem basınında ve arşivlerde geniş bir kaynak taramasına dayanarak ama bir macera romanı tadında anlatıyor.